Futhi, ngiyaqinisekisa ukuthi yimi ngedwa engikwazile ukuveza imibono eyethulwa ngaze ngafika esiphethweni salo msebenzi. Ngibonge nakunkosikazi wami uFikile Cele (uMaMpanza) onginike isikhathi sokuthi ngibhale kusukela ebusuku kwaze kwasa wangazisa ukuthi ngiyakuthanda ukufunda.
AMASIKO NEMIKHUBA EHAMBISANA NOKUBELETHA 116
ISETHULO SOCWANINGO
Isingeniso
Ukubaluleka kokubomvu kuhlobene nokuzila ukudla, ezikhathini eziningi......Obomvu yinto yabantu abadala, kuyisiko ukuthi umuntu ahlale embhedeni azile ukudla.
Izinhloso zocwaningo
Ingqinamba yocwaningo
Intshisekelo yocwaningo
Indlela yokuqhuba ucwaningo
Imidiyo yocwaningo
Ukubaluleka kocwaningo
Uhlaka lwezahluko
Isingeniso
Le nkolo iyinkolo yempepho, igazi lezimbuzi, izinkukhu nezinkomo, inyongo negazi, inkolo yokuthandaza nokunxusa amandla angabonakali. Manje sekucacela wonke umuntu ukuthi isiko linendima enkulu empilweni yomuntu, futhi isiko lingalondolozwa ngezindlela eziningi.
Amabheka nombondo uDumakayengane
Njengoba sekushiwo, le ntombazane iyaphuma ohlwini lwezintombi, kodwa isizongena ohlwini lwezintombi, izingoduso nezintombi eziqhathwe nazo. Lo mcimbi akuwona owendlu yentombazane kuphela, kodwa wonke amantombazane asuke eseqenjini elilodwa nentombazane ayazishaya isifuba ngalobu tshwala.
Umendo
Imbuzi yabakhongi
Umgonqo nomkhehlo
Abanye kungase kube uyise wentombazane ebonga abasemazingeni aphansi ngokushada nendodakazi yakhe ngoba lo mkhosi wenziwa ngemva kokuba intombazane isikhule. Abantu bathi iqolo liyathakatha, ngoba uma intombi igqokile ingasuthi, iqolo liyaphuka, liphuke liwele phansi, okuyinkomba yokuthi intombi ayiseyona intombi.
Ukucimela
Akubona bonke abantu abahlaba izimbuzi, kodwa abanye banikela ngezipho, amacansi, izintambo, obhasikidi, izimbali, izipontshi nanoma yini enhle abangajabulisa ngayo ingane, bethi ``inkonzo enhle'' bethi uyokwenza emzini. sebenzela Uhamba nje uthukwa ejikijelwa ngenyongo ukuze abaphansi banamathele kuye, bahambe naye bamenze alangazelele izinto ezizomhlupha endleleni.
Imbuzi yophaphe
Inhloko yomndeni iyona eshisa impepho emsamo lapho kubekwa khona izalukazi iqale ibabize ngomama abadala. Kushiswa impepho emsamo kubikwe ukuthi ingane iyahamba, kucelwa amadlozi amenzele indlela emhlophe ukuze ajabule ohambeni lwakhe.
Ukuqiniswa kwentombi ezogana
UNyanga uthi angagaya yonke le mithi ayihlanganise endishini noma ebhodweni lamanzi, afake amanzi bese eshaya ibhodwe ngenduku. Ukuchuma kwale mithi kuzochazwa yimpumelelo ebonakala ekhaya, kungaba wuthando lomyeni wakhe nabantu basekhaya noma ukukhulelwa kukamakoti nokuzalwa kwezingane.
Inkomo yomncamo
Inkomo inezinhlobo ezimbili zenyama, enye yalezi nyama ifakwa esigqokweni noma isongwe ngendwangu yasendlini bese iyiswa esigodini kanye nomgqomo wewayini noma izithelo zayo. Kuwumkhuba futhi ukuthi umkhwenyana adle inyama yempepho yomkakhe njengomkakhe, bayidle inyama ize iphele.
UMnyekezo
Inyama yemvu iyinyama yale nyala, izintombi azizange ziyidle lenyama ngenxa yalesi simo. Akunjalo endlini engenhla, lapho "ingane" igoqekile. Intombazane ayiqanjwa igama layo ngoba kunezivunguvungu ezingaphezu kwesibhakabhaka.
Imvunulo kamakoti
- Isidwaba
- Amashoba
- Ucu olumhlophe
- Ubuthekwane
- Umbubuluzo
- Isinqindi
- Amambatha
- Izintuma
- Iminyakanya
- Imvakazi
- Isicholo
Uma umakoti efika nenkomo azomemukela ngayo emzini, inkomo yomkhwenyana ibhinca le ndwangu emhlophe bese ithandazela inhlanhla ngayo. Ukukhuza impi, unina kamakoti ahlale endaweni yomngane wakhe agiqe izithunywa kuze kukhuze wonke umuntu impi.
Ukunakekelwa kukamakoti
- Ihubo lokuphuma kodwendwe
- Indlela yokungena emzini
- Esihlahleni
- Abaganisi
- Ukushisa isikhundla
- Umkhwekazi nezintuma
- Ukuhlanganisa amadlozi
- Abantwana
- Izifo
- Ethi mngani! Iyakhuleka intombi!
- Ukwaba
- Ukwabela ubabezala
- Isiphetho
Leli iculo lakwaMpungose bathi, "Bayeke baphenduke". Le nkulumo yayibhekiswe kwabakwaSikhakhane, banikezwa izwe laseNgungumbane yiSilo uMpande bala bethi bayenelisa ukuphatha iSilo. Ukubheka emuva noma ukujikisa ikhanda lakho kunomthelela omubi entombazaneni eganile ithi ihlezi ifika ekhaya. Angene no malumekazi nomalume wakhe engagqokanga lutho athi uma esezomthinta phansi ahlale phansi achame phezu kwesibaya noma aguqe achame.
AMASIKO OKUGANISELANA AKHUTHAZA UKUTHOLA ABANTWANA
Isingeniso
Uma kunezinkinga, abantu bayabuza; "I-Koje yayinephunga elinjani?" Okukhomba ukuthi ungagana emzini womuntu kodwa uma ungaqholwanga kusho ukuthi awungeni kulowo muzi. Umuntu angagida aze abe yikho kodwa nxa engagcotshwanga ngeke amukelwe endlini aganela kuyo ngoba kayixutshwanga lezinyamazana zebilebile.
Ukuhlatshwa kwenkomo
Izitho zenyama ezibuyela ebukhweni
Impepho abuye nayo endlini ibhalwe ngumfundi wasendlini yangenhla, ibhalwe igama lempepho, ukuze njalo uma ilayishwa kushunqe impepho, kube isikhumbuzo esihle segama. wentombazane eshadayo.
Ukuzila
Izinkinga ezingabanga ukungazali
- Ukungathombi
- Izigulo zocansi
- Amandiki
- Umoya wendawe
- Amaphupho
- Izizwe / Imindawu
Abanye bathi likhomba umoya womuntu owafa kahle, okusho ukuthi wafa egula, abanye bathi lona umoya womuntu owashona engozini. Uma lomoya uthathiwe, umakoti makabuyele ekhaya ashaye ekhanda aqedele umoya bese eganwa ngoba kwaba yiphutha labasekhaya. Izintombi zinikwa izizwe ngoba zinamandla kunamaphoyisa, kodwa uma lemimoya ingadalelwa yona, izomhlukumeza angabe esakwazi ukuzala, izingane zidliwe yilezi zizwe.
Umuthi wemitombo / wemithombo
Uma kukhulunywa nge-gogobos noma i-tstundu dna, kuthiwa iluhlaza okwesibhakabhaka kuye ngokuthi izithako ezisetshenziswayo uma kwenziwa lezi zinhlamvu. Ibuyisela kuye ngedolobha. Ngokuvamile, uma lezi zimiso zomlilo zenzelwe ama-madika namamandawas bese kuthi ngemva kwamasonto amabili noma amathathu zibhujiswe, khona-ke kuyaziwa ukuthi lolu hlobo lomoya selufikile kakade. Lokhu kungaba yingozi ngoba le mimoya isivele isithole ikhaya kulowo ongenile, edla ephuzela ongenile.
Umhluma
Isigodo
Yabanjwa inyoka yadlula yaze yaya kwabaqamba amanga, bathi abaphansi babuza ukuthi intombazane abayibona lapha ekhaya ikhulekelani, sabacasula kakhulu lesi senzo. Uma ekhaya kukhona umakoti ongakhulelwe, abadala bakholelwa ukuthi izinkinga zabo ziphelile ngokubona le nyoka.
Umeqo
Lokhu futhi kuyingozi kakhulu uma uthintana nowesifazane okhulelwe, ungasikhipha isisu uma umuntu engakakhulelwa futhi uyakwazi ukumboza umntwana. Ukuze abantu bangangenwa amarabi, udokotela kumele azi ukuthi afakwa kanjani amarabi, ukuze elaphe amarabi kufanele akwazi ukuwaqeda ngale kwalokho ngeke akwazi ukuwelapha ngoba ngesiZulu isifo siyasuswa. indlela elingene ngayo. Ukuze inyanga ikwazi ukuhlanekezela imilingo yomthakathi kumele yazi ukuthi umthakathi usehlanganiseni kuze kube manje, bese izama ukushintsha izifiso zomthakathi.
Utokoloshe
Impela uma inyanga iphilisa umuntu futhi ingamniki lutho, ungezwa emsabisa ngokuthi; "Uma unganginiki inkomo yami, ngingakhala egodini lami lemithi." Sekunezinyanga kuyimfihlo ukuthi uma umuntu ephalaza izinsuku ezingaka endaweni eyodwa, angagcina elinde isalukazi. Kuyadingeka ukuthi inyanga izenzele owayo umuthi ngamafutha awasebenzisayo, yingakho inyanga kumele ihlole amafutha ngaphambi kokuwasebenzisa.
UMaMlambo inyoka yabafazi
Le nyoka efana notokoloshe ayibonwa abantu, intelezi inyoka ihlala esibelethweni ingene esithweni sakhe sangasese ilungisele umyeni wakhe ukuthi uma efika ajabule kakhulu. Iqhamuke emfuleni indoda isiganwe umakoti, ifike ihlale emva komuzi nemilingo yayo imjabulise kakhulu indoda. Nale nyoka ilala nomnikazi wayo kodwa ushaya izingane zabafana ekhaya engazixoshi.
Izinsongo / iziqalekiso nokufungiselwa
Kwesinye isikhathi uya emfuleni eyosebenza akhothe umnikazi wakhe emuhle amyenge, umyeni wakhe amfele.
Izinhlambuluko nokusenga ilala
Empeleni awususwa umlotha kodwa umndeni wonke uhlezi phansi laphaya emndenini, abaxabene umuntu ngamunye akhulume konke akushoyo, adinwe, awawathathi lamazwi alwela ukufa. edolobheni. Bahlanze imilomo bese bethatha umlotha, omunye athele umlotha esandleni somunye, lo owuthele ezandleni zakhe awukhuhle. Owalahla umlotha wavula izandla ukuze asihehe, owathela amanzi wawuphonsa kuleso sikhala, bawuhlanganisa bawuphonsa bahamba bayogeza.
Ukucwiya
But ABATHAKATHI and their power of UBUTHAKATHI are very real and nothing pertaining to them and their evil is doubted or denied.
Isifo sensila
Izimpawu zalesi sifo
Isiphetho
AMASIKO NEMIKHUBA EHAMBISANA NOKUBELETHA
Isingeniso
Kodwa ngokuvamile abantu bakubo bathumela enye intombazane ukuba iyovusa umuzi wakhe futhi izale abantwana ngegama lakhe. Yebo, uyovusa umuzi kadadewabo, kodwa uthi akakwazi ukubheka ngqo kudadewabo uma kukhona indoda.
Ukubamba nokungabambi
UMabibini
If there is an unusual delay in the birth of children after marriage, the woman should first consult a herbalist. Conception is believed to be the result of both the man and the ancestral spirits playing their part.. they believe that the ancestors play an important role in the child's birth. They are supposed to create and form the child in the woman, they also decide whether it should be a boy or a girl.
Izihlambezo
Uma ukukhulelwa kwenzeka ngokushesha, abantu abamnyama bakholelwa ukuthi indoda nomufi babefuna kakhulu ukubanikeza ingane futhi abantu abaphansi yibona abanamandla okunquma ubulili bengane, kungaba umfana noma umfana. intombazane. intombazane izoba Ukubamba isisu kukholakala ukuthi kuwumphumela wendoda futhi nemimoya yabafileyo nayo iyasiza.., bakholelwa ukuthi abafile banendima enkulu ekuzalweni kwengane. Lembiza yokugezela igcotshwe ngokubomvu, inhlabathi yabampofu ibomvu ngokuhlikihla leli bhodwe ngokubomvu ukuze idonse amehlo abampofu ukuze babambelele kulesi sihlahla.
Ukuziphatha Kokhulelwe
- Okwenziwayo ukuze umntwana abemuhle
- Angeqi imikhondo
- Akulunguzwa emnyango
- Inhlalo emzini
Umlobokazi ochremwe muleme anakekelwe khue naye azinkekele mahuthana khawe and humanwa wakhe kekea kube ghele khalatu. The pregnant woman is also expected to behave with the utmost propriety in her dealings with other members of the family and must maintain unwavering loyalty and faithfulness to her husband. It is believed that the strained relationship between the pregnant woman and her husband can cause complications during the pregnancy period and can result in miscarriage, a sign of the displeasure of the husband's ancestors.
Isisu siyaphuphuma
Mhla kosuku lokubeletha
Childbirth among Zulus is the concern of women alone, only women are present and these midwives have a certain amount of rough and ready knowledge, together with magical or superstitious beliefs applied in their treatment of the patient. The midwives are always the old women of the kraal who are getting older themselves and will therefore both be free from harm through contact with the patient and possess the necessary experience in dealing with cases.
Amasiko okucela umntwana
Uyabeletha kodwa kunzima
Inembe
Inkinga iyaqhubeka
If the birth is very difficult, the spouse can be sent to come and nqunula. The man takes off his penis (umncedo) pours water into it and gives this mixture to his wife to drink where the child will be born.
Uzanqozi
Inongwana
- Umalala
- Umzanyana
- Amagazi omdlezana
- Izinyamazane
- Ibomvu nensindwane
- Ukuwa nokulahlwa kwenongwana
When a child is born, a small hole is made in the emsele of the hut and smeared with earth to form a basin in which the child is bathed. The most important rites associated with birth are various ways of strengthening the child against the dangers that are supposed to beset him in the first few months of his life. On the day of birth, a doctor or an old woman makes incisions on different parts of the baby's body and puts a powdered medicine into them.
Umdlezana
- Ukuzila
- Ukuphela kwenzilo
- Ingane izalwe yembethe
- Ukushunqisa
- Izibi zendlela
- Ukukhamela ubisi ezindleleni
- Ukukhamela ubisi ekhanda, esifubeni nasemhlane womntwana
- Isiqunga, indalucwatha, umlotha nempishampisha
- Uma umntwana eshiyiwe
- Incweba
- Inkwabazana
- Icimamlilo
- Imbeleko
- Ukuphendula
- Ukudla kwabantwana
- Ukulumula
So now, for the first time after the birth of the child, they sweep it, clean it with a new coating of excrement, ventilate it to get rid of the stench, and finally light a fire in it. In the case of the first son, the ancestors will receive a thank offering of an ox. Ukuwandisa kubulawa imbuzi nayo yengulwe umhlwehlwe uxutshwe nalo mgaxo ukuze kwaziza ukumgcina imilo yakhe yonke lo mntwana.
Isiphetho
IMIMOYA
Isingeniso
Iyini imimoya?
Imithi yokuxosha imimoya
Izinyamazane
Kokunye kusuke kuthathwe lolu sizi lushiswe olunye lumpintshwe noma ingane icwiliswe emanzini. Kuyiqiniso ukuthi uma zixutshwe kahle zenza umuntu ophelele futhi uma zixutshwe kabi zingabulala isimilo nokuziphatha kwengane.
Insizi yelahle
Uma umntwana kade esele
Uma umbelethisi ezoshiya ingane isikhashana, uyamkhama ubisi lwebele ekhanda, esifubeni nasemhlane, ngokwenza lokhu uyamqinisa futhi amvikele emimoyeni emibi. Ingane ingavikeleka ekulimaleni ngokugqoka izintelezi nemicu emide yesikhumba esongelwe entanyeni yezingane ngenxa yale njongo.
Imikhuhlane yabantwana
- Ukukhuza umkhuhlane
- Umankabeni
- Isishozi
- Inyoni
- Imbi
- Umuzi
- Umkhuhlane kavovo
- Isimungumungwana
- Ukwelapha
- Ukuqubuka
- Ukuthunga
- Uma umntwana ebuyisa
- Uma umntwana ekapalata
- Uzagiga
- Umuna
Udokotela ube esehlafuna impande yokwelapha ayifafaze phezu kwengane ivungazela njengoba ekwenza lokho ngenhloso yokufaka isibindi enganeni. Uma ingane inomkhuhlane, ingane inikezwa amanzi njengoba iqhuma, futhi ingane ihlikihlwe ngawo. Uma ingane ibuya, isikhumba sejwabu siyashiswa futhi isikhumba senkaba sinqunywe futhi ingane inikwe amanzi ukuze ivimbe ukubuya.
Isiphetho
Uma isiko lokulhonifa uNomkhubulwana liqedwa noma liyekwa veza uma vevela umfwela umfwela ufuna twawe ndla ndla kobe sekwewa njani. To get rid of such an epidemic, in the old days, the girls would leave the house after nightfall and meet in a certain place in the field where they would sleep in a naked state. Thus by day they went about in various parties or in a body among the corrals, singing as they went, and resting in the huts of the old women.
ISIHLAZIYO, IZINCOMO NESIPHETHO
Ukuhlaziywa kocwaningo